Begin deze week kregen we een mooi voorproefje van de zomer. Met ontblote kippenborst genoot ik van de zon op ons dakterras met op schoot een nieuw nummer van de Poëziekrant. Ik las een interview van dichter en programmamaker Jan Baeke met de Amerikaan Kenneth Goldsmith die in juni komt voordragen tijdens Poetry International in Rotterdam.
Goldsmith is volgens de inleiding “een enthousiast pleitbezorger van conceptuele literatuur, die zich in navolging van de conceptuele kunst vooral manifesteert als een literatuur die eerder gelezen dan besproken zou moeten worden.” In het geval van Goldsmith moet u denken aan boeken die bestaan uit notities van elke beweging die de dichter gedurende dertien uur maakte of een reeks transcripten van een jaar aan weerberichten. Piet Paulusma is mijn werk dus al die tijd al aan het doen!
Er zit natuurlijk meer achter de werkwijze van Goldsmith dan een ideetje. Volgens hem gaat het in de toekomst van het schrijven niet om het toevoegen van tekst maar om het leren ordenen van de enorme hoeveelheid tekst die er al is. Ook in de literatuur moeten we recyclen. Onze uitdaging zou liggen in het “beheersen, ontleden, organiseren en distribueren”.
In mijn bundel Overwoekerd uit 2010 verknipte ik de beschrijving van een Indiaas begrafenisritueel met het Bijbelboek Job. Het werd geen publieksfavoriet. Daarvoor kwamen gedichten in aanmerking waarvan ik elke regel zelf bedacht en meegemaakt had. Beide zijn mij even dierbaar.
Goldsmith zouden mijn autobiografische geschriften weinig deren. Hij zegt in het interview dat hij zich niet kan voorstellen waarom iemand poëzie zou willen lezen om er “op de eerste plaats door geraakt te worden”. Je zou bijna verwachten dat geraakt worden door Goldsmiths werk een puur rationele aangelegenheid is. Er lijkt weinig ruimte te zijn voor leed of vreugd. Zo kan ik niet lezen. Ik wil mij verwonderen, maar ik wil ook genieten.
En dat kan:
Eyelids open. Tongue runs across upper lip moving from left side of mouth to right following arc of lip. Swallow. Jaws clench. Grind. Stretch. Swallow. Head lifts. Bent right arm brushes pillow into back of head. Arm straightens. Counterclockwise twist thrusts elbow toward ceiling. Tongue leaves interior of mouth passing through teeth. Tongue slides back into mouth.
Het is niet alleen het ritme of de vondst die mij hier fascineert. Het zijn de herkenbare bewegingen die we allemaal maken voor we opstaan. Bovendien denk ik door het kussen en het strekken aan een goede nacht slaap en uitgerust wakker worden. En het bewegen van de tong? Bij het lezen daarvan lig ik in gedachten naast mijn vrouw met meer dan een ontblote kippenborst. We zijn net wakker en we bevochtigen onze lippen. De rest mag u uit eigen ervaring herschikken, desnoods met Piet Paulusma in gedachten.
*
Bron fragment Goldsmith: http://wings.buffalo.edu/
Meer over deze bundel op http://archives.chbooks.com/
Deze column werd geschreven voor de Leeuwarder Courant - www.lc.nl