Tsead Bruinja: december 2019

De laatste fik - gedicht bij overlijden Jules Deelder

https://www.nporadio1.nl/nos-met-het-oog-op-morgen/

Voor de NRC schreef ik een gedicht bij de dood van Jules Deelder.

Gisteravond las ik het voor bij Met het Oog op Morgen op Radio 1.

*

de laatste fik

in de wereld waar de omgeving van de mens
zijn medemens is zegt jules deelder
hoe kun je nou illegaal op deze wereld zijn?
als je er eenmaal bent dan ben je er toch?
in het heelal dat groter lijkt hoe verder men kijkt
waarin jules deelder schrijft lieve ari wees niet bang
de wereld draait rond en dat doettie nog lang
denk ik zo mot het blijven
we houwe ‘t klein

binnen de kortste keren dondert er
op mijn schouder uit zo’n tyfustekenfilmwolk
een schraal duiveltje een opgeschoten engeltje
dat in mijn oor begint te jengelen
pleurt toch op man rot op naar je familiegraf
en gaat er zelf in leggen
lamlendige amsterdamse paardenlul
de dood is kut je moet het leven
niet te ernstig nemen

spijtig dat zijn wonderbaarlijke lichaam
geen voer voor de maden zal wezen

ik had die beestjes een verzetje gegund

*

Web: https://www.nrc.nl/nieuws/2019/12/19/de-laatste-fik-a3984497

Man vrouw zon lamp mist hond schaap - Ooteoote over een gedicht uit 'Ik ga het donker maken...'

- Jeroen van den Heuvel schrijft op Ooteoote over een gedicht uit 'Ik ga het donker maken in de bossen van' (Querido, 2019)

"Dit gedicht dwingt de woorden in een raster: 22 versregels van elk 7 woorden van 1 lettergreep. Er is geen zinsopbouw, er zijn geen leestekens, woorden van meer dan 1 lettergreep zijn uitgesloten. Vrijwel alle woorden zijn te lezen als zelfstandig naamwoorden (eigenlijk alleen ‘warm’ en ‘los’ niet), sommige zijn daarnaast op te vatten als bijvoeglijk naamwoord (‘groen’, ‘zoet’, ‘zuur’, ‘blauw’) of als werkwoord (‘mist’, ‘bad’, ‘vlecht’, ‘slaap’, etc). Veel woorden worden herhaald, sommige zelfs meerdere malen, maar aardig wat woorden komen slechts één keer voor, te beginnen bij ‘deur’ in v2.

We kennen zo’n soort raster van het leesplankje. Daarvan zijn in de loop der jaren heel wat versies gemaakt, van raam-roos-neef tot aap-noot-mies tot boom-roos-vis... "

https://ooteoote.nl/2019/12/ei-195-tsead-bruinja-man-vrouw-zon-lamp-mist-hond-schaap/

‘Ik ha myn karriêre te tankjen oan ús mem' - interview voor de Westereender

interview door Klasina van der Werf voor de Westereender

Als je Dichter des Vaderlands Tsead Bruinja (45) uit Amsterdam vraagt waar hij is geboren, zegt hij: Op de Heechfinne, tussen Damwâld en Rinsumageast.

Hij woonde daar met zijn ouders en twee zussen, een oudere en eentje die zes jaar jonger was. ,,Myn âlders wiene beide bern fan feeboeren, de ien yn Damwâld, de oar yn Eastrum. As jonkje haw ik dêr in protte útfanhûs west...’’

Hoewel ‘Rinsumageast’ op zijn paspoort staat vermeld, was het gezin Bruinja meer op Damwâld gericht. Hij ging daar tot zijn achtste naar de Botkeskoalle. ,,Myn âlders wienen dêr wol fel op. Se wienen ek oansluten by de Vereniging Openbaar Onderwijs’’, vertelt Tsead. ‘Niet apart, maar samen’, zo luidde de slogan van deze vereniging. Zijn vader Foeke was eerst wasmachinereparateur bij Pranger en Rosier in Dokkum, later werd hij conciërge op de Mavo in Kollum. In die tijd verhuisde het gezin van Rinsumageast naar Kollum.

Teruggetrokken en verlegen
Toen Tsead 13 jaar was, overleed zijn moeder op 39-jarige leeftijd. ,,Se sizze wolris datsto dan yn ien klap âlder wurdst. Mar ik wie noch mar in jonkje. Én ik wie myn mem kwyt.’’ Hij herinnert zich dat hij in die tijd meer teruggetrokken en verlegen was. Op het Slauerhoff College begon hij met schrijven. ,,Us mem hat dat noait witten. Ik bin wolris benijd wat se derfan fûn hie dat ik no Dichter des Vaderlands bin. Ik hie har wol sjen wold as grutske mem.’’

Geen diploma
Tot zijn negentiende woonde Tsead in Kollum. Daarna verruilde hij het Friese dorp voor de stad Groningen, waar hij Engelse taal- en letterkunde ging studeren. ,,Ik hie wat mei it Ingelsk. Ik skreaun ek yn it Ingelsk en ik lústere altyd nei Ingelsktalige muzyk, lykas de Doors, Pink Floyd en Marillion, wat noch altyd myn favorite band is.’’ Pas daarna is hij Frysk gaan studeren en hij bracht in 2000 zijn eerste (Friestalige) bundel uit: De wizers yn it read. Zijn diploma heeft hij nooit gehaald. ,,Dêr studearre ik net foar. Ik studearre om boeken te lêzen en om sa better te wurden yn it Ingelsk en yn it Frysk.’’

Eerste goede gedicht
Dichten is voor Bruinja een vorm van nadenken. Het ene roept het andere op. ,,It hâldt my dwaande en it jout my frijheid. Myn earste echt goeie gedicht gie oer ús mem. Ik wit noch dat ik mei ús mem lâns in steech mei in hage fytste. Sy wie doe al siik. Der fleach in fûgeltsje ûnder dy hage wei. In klyster. Mem sei: ‘Ik woe dat ik dat fûgeltsje wie, dat ik fuortkrûpe koe’. Dat wie ien fan de earste gedichten dy’t ik foardroegen ha op in poadium. En ik fernaam dat minsken der troch rekke waarden. Eins ha ik myn karriêre te tankjen oan it libben, de sykte en de dea fan ús mem. Noch altyd ha ik in sterke anekdoate nedich om in gedicht te meitsjen.’’

Mooie tijd in Oostrum
Na het overlijden van zijn moeder had Tsead grote steun aan zijn pake en beppe in Oostrum, vlakbij Dokkum. Zijn oom en tante hadden de boerderij al overgenomen en Tsead speelde er veel met zijn nichtjes. ,,It waaide dêr altyd, wy dronken molke út ‘e tank en rôlen fan ‘e terp ôf. O ja, en ik wit noch dat myn pake en beppe altyd lijen hienen. Mar ik sjoch foaral werom op in gesellige tiid. It heart by myn jeugd. Eins bestiet myn jeugd út trije parten. Yn it tredde part troude myn heit op ‘e nij en kaam syn frou mei twa soannen en in dochter by ús wenjen.’’

‘Frysk is in moaie taal’
Sinds zijn debuut publiceerde Bruinja dertien bundels, zowel in het Nederlands als in het Fries. ,,Der wiene net safolle jonge dichters yn Fryslân. Dat hat my holpen. Dat ik ek yn it Frysk skriuw, makket my in bettere dichter. Frysk is in moaie taal. It ronket wat mear as it Nederlânsk. It is de taal dy’t ticht by mysels stiet. De taal dy’t ik prate mei heit, mem, pake en beppe. Mar ek yn de Ringobar en yn ‘e supermerk dêr’t ik froeger efter de kassa wurke. Dat fûnen minsken mar frjemd, in jonge efter de kassa. Se fûnen al gau dingen frjemd.’’

Myn folk
Dat Tsead in zijn jonge jaren met een lange jas en lang haar door de Voorstraat in Kollum fietste, vonden mensen ook maar raar. ,,Minsken út dizze regio hâlde graach fêst oan it âlde, dat sjochst wol oan de swarte piten. It gedicht dat ik dêroer skreaun as Dongeradichter waard my net yn tank ôfnaam. Mar eins moatst minderheden itselde behannelje as it Frysk as minderheidstaal. Wy wolle ús eigen tradysjes beskermje, mar dat betsjut datsto ek oaren de romte jaan moatst.’’ Dat hij het gedrag van mensen uit Noardeast-Fryslân over het algemeen conservatief vindt, wil niet zeggen dat hij er een hekel aan heeft om hier te zijn. Integendeel. ,,Ik fiel my hjir thús. De waarmte en de humor fan de mins- ken is bysûnder, it is wol mýn folk. Myn konservative folk.’’

https://www.westereender.nl/redactioneel/ik-ha-myn-karriere-te-tankjen-oan-us-mem/

Tsead Bruinja

Blog van dichter Tsead Bruinja

De laatste fik - gedicht bij overlijden Jules Deelder

Man vrouw zon lamp mist hond schaap - Ooteoote over een gedicht uit 'Ik ga het donker maken...'

‘Ik ha myn karriêre te tankjen oan ús mem' - interview voor de Westereender

Zoeken

Archief

Mijn andere accounts

Zoeken