Tsead Bruinja verzamelt de beste gedichten uit Nederland. Ja, ook als die in het Arabisch of creools geschreven zijn.
Door Jeroen Dera
Dit najaar bezorgde Tsead Bruinja – in 2019 en 2020 Dichter des Vaderlands in Nederland – De eerste bloemlezing van de Nederlandse poëzie. Maar De Dikke Komrij dan, denkt u misschien, of die nog relatief recente bloemlezing van Ilja Leonard Pfeijffer? De titel van Bruinja’s overzicht van de Nederlandse poëzie sinds 1945 suggereert dat al die voorgangers de Nederlandse dichtkunst niet waarlijk vertegenwoordigden. Ze focusten zo eenzijdig op het Standaardnederlands, dat ze voorbijgingen aan de rijkdom van de poëzie in andere talen en taalvarianten die binnen het Koninkrijk Nederland gebezigd worden.
Bruinja’s bloemlezing zet fundamenteel in op die meertaligheid – en dus lezen we hier niet de hoogtepunten uit het werk van Lucebert, Judith Herzberg of Eva Gerlach, maar laven we ons aan het Fries van Albertina Soepboer, het Limburgs van Wiel Kusters of het Sranan van Michaël Slory. Bruinja laat daarmee het idee los dat ‘Nederlandse literatuur’ per definitie in het Nederlands geschreven moet zijn. Crucialer is voor hem dat een dichter sociaal, historisch en literair verbonden is met de Nederlandse cultuur. In dat perspectief hoort ook het Arabisch van immigrant Lamia Makaddam of het Papiaments van Nydia Ecury thuis in een bloemlezing van de Nederlandse poëzie.
Voor zowel taalkundigen als letterkundigen is het beslist voer voor discussie, maar De eerste bloemlezing van de Nederlandse poëzie is ontegenzeggelijk een zeer aanstekelijk boek. Niet alleen ontdek je er gegarandeerd dichters mee van wie je onmiddellijk een bundel wilt aanschaffen (naar ondergetekende is werk van Raj Mohan onderweg), ook is het prikkelend om je tijdens het lezen af te vragen met wat voor taal of -dialect je überhaupt te maken hebt – want in zijn strijd tegen taalverkokering benoemt Bruinja dat niet.
Minpuntje: de bloemlezing beperkt zich tot Nederland.
https://www.standaard.be/cnt/dmf20221215_97656796
https://www.singeluitgeverijen.nl/querido/boek/de-eerste-bloemlezing-van-de-nederlandse-poezie/
OVERZICHT TALEN
Het Achterhoeks, Afrikaans, Arabisch, Bildts, Brabants, Dari/ Farsi, Drents, Esperanto, Engels, Fries, Genemuidens, Gronings, Hebreeuws, Indonesisch, Kollumerpompsters, Limburgs (o.a. Maastrischts en Kerkraads), Midslander Dialect (Terschellingen), Nederlands, Papiaments, Sarnami, Sranantongo, Stellingwerfs, Twents, Volendams, West-Fries en het Zeeuws.
LUISTEREN?
OVERZICHT AUTEURS
Amir Afrassiabi, Rik Andreae, Robert Anker, Chairil Anwar, Frank Martinus Arion, Bernardo Ashetu, Shakila Azizzada, Aletta Beaujon, Asaph Ben-Menahem, Ineke Berentschot, Wim Bluemers, Frans Budé, Jac. Bulle, Cándani, Edgar Cairo, Leonne Cramers, Eppie Dam, Kwame Dandilo, Gerrit Hendrik Deunk, R. Dobru, Nydia Ecury, Elisabeth Eybers, Herman Finkers, Aly Freije, Jörgen Gario ‘unom’, Jan Glas, Paula Gomes, Fieke Gosselaar, Halil Gür, Henny Hamhuis, Jan Kornelis Harms, Erik Harteveld, Rein Heerink, Tsjêbbe Hettinga, Hans Heyting, Jelle Kaspersma, Hans Keuper, Henk Kolvoort, Marga Kool, Harm Koops, Everdien Koskamp-Luijmes, Wiel Kusters, Gerrit Lansink, John Leefmans, Titia Lont, Lamia Makaddam, Tip Marugg, Djordje Matić, Hans Mellendijk, Saul van Messel, Steijn Minholts, Raj Mohan, Tiny Mulder, Richard Muller, Jit Narain, Ramsey Nasr, Gerard Nijenhuis, Munye Oduber-Winklaar, Frank van Pamelen, Guillaume Pool, Esther Porcelijn, Sonja Prins, Otjep Rahantoknam, Naji Rahim, Roel Reijntjes, Astrid H. Roemer, Sebastiaan Roes, Arno Römgens, Gerrit Roosink, Suze Sanders, Mowaffk Al-Sawad, Dick Schlüter, Johanna Schouten-Elsenhout, Ibrahim Selman, Shrinivási, Sitor Situmorang, Michaël Slory, Albertina Soepboer, Marien Stroo, Frank Tazelaar, H. van Teylingen, Albert Tilma, Sijmen Tol, Trefossa, Jan Siebo Uffen, C.B. Vaandrager, Johan Veenstra, Peter van der Velde, JACE van de Ven, Arie de Viet, Peter Visser, Lammert Voos, Theo Vossebeld, Nina Werkman, Jan Widdershoven, Willem Wilmink, Peer Wittenbols, Mia You en, Jan Zwemer.
OVERZICHT VERTALERS
In veel gevallen hebben de auteurs hun werk zelf vertaald. Die namen heb ik hier weggelaten. De andere vertalers zijn: Cynthia Abrahams, Joost Baars, Benno Barnard, Abdelkader Benali, Hans de Beukelaer, Jan Glas, Tamir Herzberg, Assad Jaber, Esther Jansma, Effendi N. Ketwaru, Henk Krosenbrink, Tsafrira Levy, G.O. Nijland, Kees Nijland, Jan Popkema, Suze Sanders, J.A. Smit, Kees Snoek, Jabik Veenbaas, Willem van der Velde, Dolf Verspoor, Goaitsen van der Vliet en Paul Weelen.