Op de website van de VU zijn nu foto's en een verslag van de avond te vinden met een link naar het gedicht dat ik schreef, dat ik ook hieronder plaats. Kijk voor meer foto's op: https://vu.nl/
"Taalliefhebbers aller landen verenigt u! De diversiteit van onze boekenkasten staat onder druk, waarschuwt de Vlaamse auteur Annelies Verbeke en dit jaar de Vrije Schrijver van de VU. Zij hield dit jaar in de Zuiderkerk in Amsterdam de Abraham Kuyper Lezing: 'De taal van de wereld’.
In onze geglobaliseerde wereld drukt het Engels als dominante taal andere taalgebieden van de plank. Zelfs het Nederlands dreigt van onze universiteiten te verdwijnen. de VU Vrije Schrijver springt in de bres voor de meertalige wereld in de literatuur en de academie. Dit programma sloot aan bij het VU-thema ConnectedWorld dat dit jaar centraal staat..."
PEACHES AND CREAM
grammatica heb ik geleerd in het nederlands en niet in het fries
geschiedenis kreeg ik in het nederlands en bij rekenen seksuele voorlichting
en handenarbeid werd het nederlands gehanteerd
dallas dinasty en the a-team werden in het nederlands ondertiteld
en niet in het fries
wij hadden één fries stripboek over douwe dabbert
de dwerg met zijn lange witte baard en magische knapzak
er was een kinderboek over bas en marjanneke die een pozzebok tekenden
een fantasiebeest met kromme tanden en kromme vleugels dat 's nachts echt werd
en bas en marjanneke meenam naar het pozzebos
en er was een plaatjesboek over een oud vrouwtje dat op de markt
een varken kocht voor een houten duit
het varken wilde niet naar huis toe dus ging het vrouwtje naar de hond
en zei tegen de hond hond wil jij het varken niet bijten? de hond zei nee
waarna stok vuur water koe touw en muis een voor een weigerden
tot poes ja zei en de hele bende met varken vooraan op huis aan ging
maar alle andere boeken bij ons thuis waren in het nederlands
wanneer vader vloekte omdat hij op zijn duim had geslagen met de klauwhamer
deed hij dat in het fries
wanneer moeder iedere ochtend om half negen met oma belde
deed ze dat in het fries
wanneer het op de achterbank van de ford escort op oorlog uitliep
tussen mijn zuster en mij schreeuwde vader ga er maar uit en loop maar naar huis
in het fries
wanneer moeder zei dat toch niet zo hoefde
deed ze dat ook in het fries
toen zij ziek werd en vader voor haar zorgde
zij hem mannetje mus en hij haar mijn spreeuwtje noemde
deden ze dat in het fries
maar mijn eerste stappen op het schrijverspad zette ik in het engels
tien jaar lang schreef ik in de taal waarin voor mij gezongen werd
sprak ik tegen mezelf in een taal die mij niet eigen was maar wel eigen voelde
een speeltuin zonder geplaag een taal waarin ik mijzelf grootbracht
door het engels kreeg ik plezier in de literatuur
het was met niets verbonden uit mijn dagelijkse leven
ik leerde mezelf kennen door jim morrison alanis morrissette
cormac mccarthy en zora neale hurston
en kon niet eerder dan nadat ik mij erin had ondergedompeld terugkomen
eerst in het nederlands en daarna in het fries
de rekening voor dit gedicht schrijf ik straks in het nederlands
en wanneer ik dit weekend naast mijn vriendin lig
die geen duits maar oostenrijks spreekt
en bovendien over een prachtige twentse tongval beschikt
dan zeg ik lieve woorden tegen haar in het nederlands
het is een taal die mij grenzen over heeft gekregen
ook al is er geen vertaler die rechtstreeks uit het fries
mijn gedichten kan omzetten
nu lees ik in zimbabwe indonesië en nicaragua voor
in het fries en het nederlands
het verschil in aanzien tussen die talen doet er daar niet toe
al vragen ze mij wel eens waarom ik eigenlijk
in zo'n kleine taal schrijf
ik antwoord dan dat het de taal is waarin mijn moeder en vader
opa's en oma's ooms en tantes mijn zusters en onze buren
zeiden dat ze blij met mij waren of kwaad op mij werden
ik schrijf niet in de taal van morrison morrissette hurston of mccarthy
ik schrijf in de talen fan hettinga soepboer kouwenaar en gerlach
wie dat zijn zoeken ze maar op
kunnen ze er mooi fries bij leren
of nederlands
Illustratie: T. Bottema
PEACHES AND CREAM
grammatika ha ik leard yn it nederlâns en net yn it frysk
skiednis krige ik yn it nederlâns en by rekkenjen seksuele foarljochting
en handenarbeid waard it nederlâns hantearre
dallas dynasty en the a-team waarden yn it nederlâns ûndertitele
en net yn it frysk
wy hienen ien frysk stripboek oer douwe dabbert
de dwerch mei grou wyt burd en in magyske knapsek
der wie ien berneboek oer bas en marjanneke dy't in puozzebok tekenen
in fantasybist mei brike tosken en brike wjukken dat nachts echt waard
en bas en marjanneke meinaam nei de puozzebosk
en der wie in plaatsjesboek oer in âld âld wyfke dat op `e merke
in baarch kocht foar ien houten skeisen
de baarch woe net nei hûs ta dat it wyfke gong nei de hûn ta
en sei tsjin de hûn hûn wolsto de baarch net bite? de hûn sei nee
wêrnei't stôk fjoer wetter ko line en mûs ien foar ien wegeren
oant poes ja sei en de hiele brot mei baarch foaroan op hûs oangie
mar alle oare boeken by ús thús wienen yn it nederlâns
as ús heit flokte omdat er himself op `e tûme houd hie mei de klauhammer
die er dat yn it frysk
as mem alle moarnen om healwei njoggenen mei beppe belle
die se dat yn it frysk
as it op de achterbank fan de ford escort op baarchebiten útrûn
tusken myn suster en my balte heit gean der út en rin mar nei hûs
yn it frysk
as ús mem sei dat it sa mal net hoegde
die se dat ek yn it frysk
doe't sy siik waard en heit foar har soarge
sy him mantsje mosk neamde en hie har myn protterke
dienen se dat yn it frysk
mar myn earste stappen op it skriuwerspaad sette ik yn it ingels
tsien jier lang skreau ik yn de taal wêryn't foar my song waard
prate ik tsjin mysels yn dy taal dy't my net eigen wie mar al eigen fielde
in boarterstún sûnder gepleach in taal dêr't ik mysels yn grutbrocht
troch it ingels krige ik wille yn `e literatuer
it hie gjin bining mei wat dan ek út myn deistige libben
ik learde mysels kennen troch jim morrison alanis morrissette
cormac mccarthy en zora neale hurston
en koe net earder as neidat ik my dêryn ûnderdompele hie weromkomme
earst yn it nederlands en dêrnei yn it frysk
de rekken foar dit fers skriuw ik aanst yn it nederlâns
en as ik dit wykein neist myn freondinne lis
dy't gjin dúts mar eastenryks praat
en boppedat oer in prachtige twentse tongfal beskikt
dan sis ik leave wurden tsjin har yn it nederlâns
it is in taal dy't my grinzen oer krige hat
ek al is der gjin oersetter dy't sa út it frysk wei
myn gedichten omsette kin
no lês ik yn zimbabwe yndonezië en nikaragûa foar
yn it frysk en it nederlâns
it ferskil yn oansjen tusken dy talen docht er dêr net ta
al freegje se my wolris wêrom ik eins
yn sa'n lytse taal skriuw
ik antwurdzje dan dat it de taal is wêryn't ús mem en heit
ús pakes en beppes ús omkes en tantes myn susters en ús buorlju
seinen dat se wiis mei my wienen of lilk op my waarden
ik skriuw net yn de taal fan morrison morrissette hurston of mccarthy
ik skriuw yn de talen fan hettinga soepboer kouwenaar en gerlach
wa't dat binne sykje se mar op
kinne se der moai frysk by leare
of nederlâns
Illustratie: T. Bottema
Het hele verhaal van de vrouw, de markt en de dieren in het Nederlands en Fries op DBNL:
https://www.dbnl.org/ (NL)
https://dbnl.org/ (FY)
